Speculaas dl3 / Lekkernijen weetjes | Sinterklaasmijnhobby.nl

Koekvrijer & Koekvrijster

Sinterklaas als huwelijksmakelaar

De Sinterklaasmarkten hadden vooral een zekere renommee als vrijersmarkten hetgeen duidelijk wordt als we u vertellen dat Sint Nicolaas ook bekend stond als huwelijksmakelaar of ‘hylickmaker’. In de loop der eeuwen zijn er miljoenen vrijers en vrijsters uit de bakkersoven tevoorschijn gekomen. De populaire stadhouder - koning Willem III en zijn vrouw Maria Stuart hebben lang als voorbeeld gediend. Binnen de volkscultuur ontwikkelden zich enkele bijzondere tradities waarin de vrijers een centrale rol speelden:

Rond de middeleeuwen gaf men tijdens sinterklaasmarkten elkaar poppen of harten van speculaas of taai taai. Deze poppen of harten heten een vrijer of vrijster. De bedoeling hiervan was dat als iemand verliefd was gaf de ander een vers gebakken koek met een afbeelding van een vrijer of vrijster. Nam je de vrijerskoek van je bewonderaar aan? Dan was de interesse wederzijds.

Bij de elite lag dit een stuk ingewikkelder, hier was het gebruik dat alleen de jongen de vrijer bij het meisje thuis lieten bezorgen. Dit gebeurde meestal anoniem, het meisje moest hierdoor het geschenk aan juiste gever toeschrijven. Ook was er de mogelijkheid het geschenk te weigeren, de acceptatie was vaak afhankelijk van de toestemming van de vader.

In de negentiende eeuw werden er koekvergulden feesten gegeven, dit was een feest bij de bakker waar koeken werden verguld met bladgoud, hier werd ook gegeten, gedronken en gedanst. Wanneer er jongens en meisjes uit de elite naar deze feesten gingen werd er door de ouders een opzichter meegestuurd die controle uitvoerde op de partnerkeuze.

Voor meer oude bronnen omtrent vrijer-vrijsters betrekking hebbend op Nederland, klik hier

Ca. 1663 / 1665 - 'De Koekvrijer', Jan Steen

Bron: www.kaartje2go.nl

De traditie van koekvrijers is te zien op een schilderij van de bekende Nederlandse schilder Jan Steen, uit 1663-1665. Op het schilderij is een vrouw met haar handwerk bezig. Ze kijkt de toeschouwer enigszins uitdagend aan en toont nauwelijks belangstelling voor de man die naast haar staat. De man lijkt een lichte buiging te maken en neemt zijn hoed voor de vrouw af. In zijn hand heeft hij een grote koek (Hylickmaker). Hij biedt de vrouw de koek aan in de hoop haar voor zich te winnen. Wanneer we vandaag de dag taaitaai, speculaas of chocolade munten in onze schoen vinden speelt de liefde niet langer een rol, maar in de taaitaai-poppetjes is het mannetje en vrouwtje nog steeds te zien.