Paard - Piet op paard
In België en Frankrijk vinden we Sinterklaas vaak met een Ezel en dit komt voor Zwarte Piet ook wel voor. In Nederland rijdt Sinterklaas echter al sinds jaar en dag op een Paard dat soms een witte schimmel is, verwijzend naar de schimmelruiters en soms bruin. De edelmanklazen en ook de narenklaas vinden we allen op een paard. Ook in teksten komt dit gegeven veelvuldig voor zoals u hieronder kunt zien in bronnen waarin dit kenmerk voorkomt. Ook het feit dat Sinterklaas met zijn paard over de daken rijdt, is een interessant gegeven omdat het zijn parallel vindt in de Germaanse God Wodan die met zijn paard Sleipnir door de lucht rijdt en een zwart! dodenleger aanvoert.
Hier komen we op een interessant gegeven in de historie, want hoewel niet direct door documenten ondersteund wordt er op basis van een aantal opvallende punten een verband gelegd tussen de oude Germaanse godsdienst en het huidige Sinterklaasfeest. De oudste figuur waaraan Sint Nikolaas daarin gekoppeld wordt is de Germaanse god Wodan. Tussen beide figuren zijn heel wat overeenkomsten terug te vinden. Een belangrijke overeenkomst is de manier waarop Wodan zijn raven Huggin en Muggin laat luisteren aan het rookgat zoals ook Zwarte Piet luistert aan de schoorsteen om aan Sint Nikolaas informatie door te spelen. Verscheidene auteurs wijzen op de zwarte gestalten in het dodenleger, de Wilde Jacht en Oel, de knecht en zoon van Wodan. Andere overeenkomsten tussen Wodan en Sint Nikolaas zijn het hooioffer en het magisch door de lucht verplaatsen van Sint Nikolaas op het paard zoals Wodan deed op zijn paard Sleipnir.
Ook elementen zoals het schoen zetten, het wild geraas, het strooien van (peper)noten, de letters en schenken van vruchten, hier en elders in Europa en zelfs in vergelijkbare feesten in andere delen van de wereld verwijzen naar een zeer oude oorsprong.
Bron tekst: www.sintenpietengilde.nl
Voor oude bronnen omtrent het paard, betrekking hebbend op Nederland, klik hier
Centsprenten - Volksprenten - Prenten
Bron: www.rijksmuseum.nl / Bron Afb. 3, 5 en 6: www.collectiegelderland.nl
Afb. 1 en 2: Ca. 1738 / 1767, Jongens wilt u weer vermaken, hier zoo zijn veel rare snaken, sesendartig in 't getal, leestse vry, beziede al, Gijsbert de Groot Keur / Afb. 3: Ca. 1797 - voor 1826, Titel - Geeft verscheidenheid genoegen, / Dan wordt hier uw smaak gestreeld. / In een dertigtal van prentjes, / Ziet ge U steeds wat nieuws verbeeld. / Afb. 4: Ca. 1856 / 1900, Sint Nicolaas te paard gezeten, Laet alle goede kinderen weten / Afb. 5 en 6: Ca. 1828 - 1853, Titel - Wanneer gij iedere prent oplettent gaat beschouwen, / Zal 't streelend voor uw zijn, dit durf ik vast vertrouwen./ Vooral St.Nicolaas uwe achting overwaard, / Wie is zoo goed als hij? wie schenkt u meer op aard?
Centsprenten - Volksprenten - Prenten
Bron: www.rijksmuseum.nl
Afb. 1: Ca. 1757 - 1830, Sint Nicolaas - Edelmanklaas / Afb. 2: Ca. 1800 - 1833, Leven van St. Nicolaas / Vie de Saint Nicolas / Afb 3: Ca. 1814 - Ca. 1830, Sint Nicolaas - Edelmanklaas / Afb. 4: Ca. 1840, De intocht van Sint Nicolaas / Afb. 6: Ca. 1833 / 1856, Sint Nicolaas te paard gezeten, Laet alle goede kinderen weten
1850 - Boekje 'St. Nicolaas en zijn knecht' / Herdrukken
'St. Nicolaas en zijn knecht op paard'
Bron Afb. 1: (Eerste druk - 1850) www.hetoudekinderboek.nl / Afb. 2 t/m 6: Herdrukken, klik hier
1920 – Hoe Sint Nicolaas de Jordaan gelukkig maakt
Illustraties
Afb. 1: Ca. 1878, Boek 'St. Nicolaas reis door Nederland / Afb. 2: Ca. 1920, Boek 'Sint Nicolaas in Nederland' - Verzamelaar B / Afb. 3: Detail - banketstaafdoos
Afb. 1 en 2: 1873, Boek 'Sint Nicolaas ABC', Bron: www.collectie.atlasvanstolk.nl / Afb. 3: 1931 - Boek: Als het 6 december wordt... / Afb 4: 193? - Boek 'St. Nicolaas komt' / Afb. 5: Liederenboekje jr. 50 / Afb. 6: Jr. 50-60, Tafelkleed / Afb. 7 t/m 9: Jr. 60 / Afb. 10: Jr. 70/80 langspeelplaat / Afb. 11: Boekje 'Sinterklaas is jarig' (HEMA - Jr. 70/80) / Afb. 12: Kruidvat folder jr. 90
Sinterklaaspapier - Paard / Dak / Sint / Piet / Geschenken
Piet op paard
Zwarte Piet is vaak op een paard te vinden in boekjes, filmpjes, in maskerades maar ook als illustraties bij liedjes. Gezien het feit dat Zwarte Piet eigenlijk Zwarte Klaas is, is dat ook niet verwonderlijk. Dat paard dat hoort gewoon bij hem. Piet wordt ook wel eens op een ezel gezien. Omdat Sint ook vaak met een ezel te zien is, hoeft ook dat verder geen uitleg.
Voor oude bronnen omtrent Piet op paard, betrekking hebbend op Nederland, klik hier
1887 - Tijdschrift 'Neerlands Jeugd'
Illustraties - Piet op paard
Bron Afb. 1: (Eerste druk - 1850) www.hetoudekinderboek.nl / Afb. 2 t/m 5: Herdrukken, klik hier / Afb. 6: Ca. 1890-1900, Boek 'St. Nicolaas'- Verzamelaar B / Afb. 7: Ca. 1900 / Afb. 8 t/m 11: Jr. 60 / Afb. 12: Jr. 70
1931 – Intocht Sinterklaas Oosterhout met Pieten te paard
Foto's
Bron foto 1: 1910 - Bron: www.studiezaal.nijmegen.nl / Foto 2: 1953 – Piet en Sinterklaas te paard (Katholieke Illustratie)
Sinterklaaspapier - Piet op paard
